Honrando nos hendenan, Betico Croes

Ta bon pa nos duna honor na nos yiunan di Tera cu a duna di nan bida pa nos por ta unda nos ta awe… Riba ‘Dia di Betico’, ban honra Betico.

Betico Croes
Cu danki na Wikipedia den papiamento.

‘Ta bon pa nos duna honor na nos yiunan di Tera cu a duna di nan bida pa nos por ta unda nos ta awe… Riba ‘Dia di Betico’, ban honra Betico. -Ingrid’

Na 1972, a continua cu e proceso di decolonisacion y independencia inicia for di aña 40 na e conferencia na Surnam, na unda Betico Croes di partido MEP (Movimiento Electoral di Pueblo) a propone tambe un “sui-generis” Dutch Commonwealth di cuater pais y estado independiente miembro: Aruba, Hulanda, Surnam y Antia Hulandes, cada un cu su propio soberania y identidad nacional. Mr. C. Yarzagaray, representando e partido politico AVP (Arubaanse Volkspartij), a propone pa tene un referendum pa e pueblo mes dicidi su propio destino y a proclama cu: “Aruba hamas lo acepta un federacion ni un nacionalidad di segundo categoria”.

Betico Croes mesora a inicia na Aruba un campaña pa informa y prepara e pueblo di Aruba pa Aruba su independencia politico y un status aparte den un commonwealth Hulandes liber di tur resto di colonisacion. Na 1974 e Ministro di Structura Estatal a percura pa publica e “Witboek over de Status Aparte”, y na maart 1976, un comite nombra pa gobierno di Aruba a logra keda cla cu tur preparacion pa a introduci e bandera y himno nacional di Aruba como e dos simbolonan di Aruba su soberania y independencia, y hunto tambe a fiha 18 di maart 1981 como fecha pa Aruba su independencia como pais completamente separa y independiente cu un status aparte como estado miembro di un commonwealth nobo, moderno, bou di un statuut dor di cual lo a elimina pa semper e gran berguensa di tur e resto di dominio y poder colonial.

A sigui na maart 1977, cu e referendum (Aruba a ser obliga pa a yama e referendum aki un ‘encuesta’, pasobra pa ley Aruba no tawata permiti pa tene un referendum) pa e pueblo mes determina su futuro cu a ser teni cu e sosten di e Nacion Uni y 82% di e votadonan a scohe pa independencia: pa Aruba ta un pais riba su mes, y cu derecho di ta un estado miembro di un comonwealth nobo, moderno Hulandes, manera tawata e deseo di e pueblo ya for di añanan 40, pa Aruba iguala cu e otro cuater paisnan cada un como Estadonan di Miembro lo a obtene nan ‘status aparte’ eyden.

E gobierno di Aruba a asigna e ‘Instituut van Sociale Studies’ den Den Haag pa haci un estudio di Aruba su independencia, cu a wordo publica den 1978, cu e titlo “Aruba en Onafhankelijkheid, achtergronden, modaliteiten en mogelijkheden; een rapport in eerste aanleg”.

Na e conferencia di Den Haag den 1981, Aruba su independencia a wordo proponi na 1991. Den maart 1983, basa riba e Referendum, finalmente Aruba a haya un trato oficial den Reino, pa Aruba su decolonisacion y independencia, e prome pais birando den Reino Hulandes, cu su mesun costitucion, unanimamente aproba y proclama den augustus 1985, y despues di un eleccion teni den november pa Aruba su prome parlamento.

Aruba a separa for di Antia Hulandes y bira oficialmente un pais y e di tres miembro di estado den Reino Hulandes dia 1 di januari 1986, cu despues di 10 aña Aruba e ful independencia na aña 1996, y cu e abolicion di Reino Hulandes Bieu. Un miembro di estado nobo di e nobo Reino Hulandes como completamente nobo y moderno di Dutch Commonwealth, liber di tur dominio colonial.

E logro grandi aki ta danki na e United Nations Resolutions pa elimina colonialismo y tambe na Betico Croes y e steun politico di otro nacions manera Merca, Panama, Venezuela y varios pais Europeo. Croes tawata proclama e “Libertador di Aruba” despues di un accident tragico dia 31 december 1985 y a fayece den november 1986.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *