Podise tin un les den e Ayo na Rio Grande

Nos herencia cultural ta hasi nos conciente di nos cultura y nos historia. Pesey ta importante pa nos cuida y preserva nan.

Recuerdo di un cas
Recuerdo di un cas

~ Rio Grande, den ora di dolor nos ta realisa hopi cosnan di balor.

Bibando den un comunidad den movecion continuo, nos tin di acepta cu e unico cos sigur den bida ta cambio. Completamente berdad! Pero, nos por acepta tambe cu nos historia a hasi nos loke nos ta awe. Tin cosnan cu ta caracterisa un pueblo. Cosnan cu ta hasi un pueblo sinti orgujoso di nan mes y nan ancestronan.

Awo nos sa cu un di e cosnan aki ta e edificio di Rio Grande na Noord. Ora a haja sa cu a basha e edificio di Rio Grande abou sentimentonan emocional a domina riba nos isla. Sentimentonan di rabia, tristesa,cuestionamente, di no por kere.

Nos a haja sa tambe cu eigenlijk no tin un ley cu por evita cu edificionan historico por bay perdi na un forma cruel asina. E boet di 1000 florin cu ta duna pa destrui edificionan historico lo no stroba niun inversionista cu hopi placa pa no basha un edificio abou.

Rio Grande tin mas di 120 anja
Rio Grande tin mas di 120 anja

Tin reglanan estricto pa protega naturalesa den Parke Arikok. Dicon no tin reglanan mes estricto pa protega nos herencia cultural? Pa paisnan riba e lista di herencia cultural mundial esaki ta un honor y un punto strategico den mercadeo di nan pais como destinacion turistico. Herencia cultural ta e palabra cu ta describi e monumentonan historico, objetonan arceologico, archivonan y documentonan di un pais y su ciudad y paisahenan. Den hopi pais esaki ta regla pa ley y supervisa pa profesionalnan den e materia. Nos herencia cultural ta hasi nos conciente di nos cultura y nos historia. Pesey ta importante pa nos cuida y preserva nan.

Si ta berdad cu gobierno, e instancianan concerni y e donjo nobo tabatin asina hopi aprecio y balor pa e edificio di Rio Grande, anto nos por puntra nos mes si no tabatin un otro manera pa a jega na un solucion unda tur partido involvi por a haja nan mes?
Por a comunica miho?
Instancianan concerni por a duna mas prioridad na e caso aki?
Bibando den un comunidad unda mas y mas nos ta perdiendo nos identidad como Aruba y Arubiano, lo jega un dia unda di berdad nos ta bisa “A jega ora pa proteha loke ta di nos y di nos ancestronan?”

Un 'Ayo' na Rio Grande
Un ‘Ayo’ na Rio Grande

Nos lo no haja Rio Grande nunca mas bek manera e tabata cu su material di construccion, su historia, su energia, recuerdo y memorianan. Pero podise, djis podise nos por sinja un les di e sabor amargo aki?

Un mucha cu ta planta berdura, ta come berdura

Un mucha cu ta planta berdura, ta come berdura

dia di cuminda
Un mucha cu ta planta berdura, ta come berdura

Come fruta y berdura ta bon pa tur hende. Nan ta duna nos salud y nan ta juda preveni malesa. Gusta come fruta y berdura ta cuminsa di chiquito. Muchanan ta sinja gusta loke e ta come na cas. Esaki hopi biaha tin di hasi cu loke e major(nan) ta gusta. Den caso cu e major no tin e custumber di come fruta y berdura, tin chens cu e lo no cumpra esaki pa su yiunan tampoco. Ta conoci tambe cu ora hendenan ta biba y come saludabel esaki ta baha e gastonan cu mester hinca den salud publico.

Podise mucho biaha nos sa tende ‘Mi no por cumpra berdura cu fruta, pasobra e ta sali hopi caro’. Di otro banda tin ora e mesun majornan aki ta saca placa pa alcohol, panja, cumpra number y diberticion cu ta sali hopi mas caro.

Ta importante pa majornan realisa cu temponan a cambia. Tin hopi mas malesa cu ta circula. Custumbernan di come y bebe a cambia. Sucu, vet y salo a drenta nos famia y nos bida. Den circulonan di ciencia di salud y medicina ta menciona sucu, vet y salo como e peligernan mas grandi pa e ser humano.

E ora, podise a bira tempo pa nos cuminsa tuma fruta y berdura na serio y sinja nos yiunan di chiquito pa planta nan y come nan. Nan ta bisa cu loke nos hinca den nos curpa nos ta haja bek den nos calidad di bida.

Pakico abo ta scoge?

Pakico papia cu bo yiu tocante educacion sexual

mama y yiu
Ta conoci cu hopi major no sa con papia tocante sexualidad cu nan jiu desde chikito. Esaki ta causa cu e mucha mes por bay experimenta y por cay den man robes. Bo tabata sa cu e mucha muhe cu a haja jiu na edad mas jong na mundo tabatin 5 anja? E tabata biba na Peru.

Hopi biaha majornan ta kere cu si nan papia cu nan jiu tocante sexualidad, nan ta stimula e mucha pa hasi sex. Nan ta lubida cu nos ta biba den un mundo hopi habri y nan por haja informacion tur caminda. Stima bo jiu, sinj’e pa balora su mes, balora su curpa. Sinj’e pa discubri su talento y desaroj’e. Sea abo e miho ehempel pa bo jiu. Exito!