Awe ta dia internacional di hende muhe y e hobencita cu nan a agredi.

IMG_0737 - kopie
Tin ora mi ta puntra mi mes si ta destino of ta casualidad ta laga bo wak cierto situacionnan y pakico.

Un caminda den Playa, lorando un birada pa parkeer, mi ta mira un hobencita teenager ta bin di otro banda ta jora di un forma hopi desespera. Mi ta baha pa informa kico a pasa y ta compronde cu un persona riba un bicicleta a agredi e hobencita pa horta su telefon. E hobencita a bay den shock y tur e otro hobennan rond tabata hasi nan esfuerso pa jud’e den un forma of otro. Polis ta bin, ambulance ta bin pa atende e hobencita wardando pa su majornan jega.

Mi ta move di e sitio, pero e cara angustia y yorando desepera di e hobencita ta keda manera graba den mi mente y ta pop up cada biaha.
Mi ta puntra mi mes unda mas nos mucha y hobennan por ta echt safe den e Aruba actual. Majan ta dia internacional di hende muhe y mi ta puntra mi mes kico por hasi pa por garantisa no solamente nos hendenan muhe, pero tur hende grandi, mediano y chikito un Aruba unda bo por cana riba caya sin miedo pa cosnan malo pasa bo.

E potret ta di e ambulance cu a bin pa asisti e hobencita. Concientemente mi no ta pone e hobencita su cara. Ta mas importante pa nos protega privacidad di nos mucha y hobennan. Ta importante tambe pa nos hasi algo pa hendenan cu ta circula riba caja cu intencion menos bon. Nos no por keda wak e hendenan cu ta biba riba caya manera hendenan cu ta molester pa comunidad so. Pasobra si, nan ta! Pero nan ta tambe hendenan cu posibel problemanan profundo y malesa di adiccion. Y nan mester di tratamento y guia. Nos no por keda biba den un circulo vicioso di miedo y laga pa cada hende y famia busca nan propio solucion. Esaki por hasi cu mas y mas hendenan lo sera nan mes tras di e murayanan di nan cas pa evita cu algo malo pasa nan. Of loke ta pasa caba, nan ta tuma justicia den nan mes man.

Ami lo kier wak un comunidad di hendenan cu tin alegria di bida y ta comparti cu otro. Mi ta muhe y mi ta mama y mi ta stima mi pais. Y mi ta kere cu ta birando mas y mas tempo pa nos admiti cu nos pais a cambia hopi. Mi no kier bay bek na e cosnan menos bunita di pasado, pero si lo kier mira un Aruba cu ta dushi y safe pa biba.
Con dushi lo ta si nos por mira un sonrisa riba cara di nos hobennan. Un Aruba jena cu hendenan contento y felis.
Nos pais ta un pais hopi chikito y si nos tur enfoca riba e imagen aki y duna di nos parti, sigur nos por logr’e.
Na honor di nos mes y e generacion cu lo sigi nos, ban pone man na obra.

Ban protega nos comunidad cu e forsa di nos curason!
Ban protega nos comunidad cu e forsa di nos curason!

Awe, dia internacional di hende muhe, ta un bunita dia pa cuminsa!

Ingrid Werleman, editor

Dia di Hende Muhe y e realidad tristo di hopi muhe rond mundo.

Muhe ta manda mundo? No, muhe ta carga mundo.

Dia di Hende Muhe y e realidad tristo di hopi muhe rond mundo.
Hende muhe, hopi biaha ta biba den scuridad pa otro por tin lus.

~ Muhe, sea progresivo, independiente, respetoso, saludable y safe…

Ainda ta bati, abusa y ignora keho di muhenan rond mundo. Muhenan grandi y mucha muhenan chikito! Y ainda no tin ni programanan di prevencion, ni di discushon, ni di castigo y tratamento cu ta iguala e danjo causa na e muhe y e mucha den hopi pais!

Tin hopi felicitacion y palabra bunita tur caminda den media. ‘Pabien hende muhe! Awe ta bo dia!’ Ki poco tur e palabranan bunita aki ta cubri e realidad di majoria hende muhe rond di mundo.

E hende muhe ainda ta e simbolo cu ta dorna un auto cu e homber kier cumpra.

Ainda e muhe ta carga majoria responsabilidad ora e tata dicidi di bandona e cas di famia.

Ainda e hende muhe ta esun cu ta traha mas di 10 ora tur dia pa por cria su famia den trabounan di limpiesa y den negoshinan. Ainda e ta esun cu no por scoge pa traha menos ora pasobra cu placa no ta jega y no tin ley cu ta proteg’e.

Ainda e muhe ta esun cu nan ta wak como culpable ora e yiunan bay den mal caminda. Ke hubo di e tata cu ta cana rond como si fuera e no tin parti den e mucha cu e la juda pone na mundo?

Muhe, sea progresivo, independiente, respetoso, saludable y safe
Muhe, sea progresivo, independiente, respetoso, saludable y safe

Muhe ta manda mundo? No, muhe ta carga mundo. Mundo por juda e hende muhe ora ta dun’e su balor berdadero. Asina e por bira un muhe progresivo, independiente, respetoso, saludable y safe. Y por scoge e mundo ideal pa esunnan cu ta sigui’é.

Saca di ‘Aruba’…. un storia di Al Figaroa

E Kapel chikito eynan ta trece hopi recuerdo, specialmente riba diamars, e dia cu mi Mama tabata hibami eynan pa nos por resa na Dios. E olanan cu ta lora y kibra riba e barancanan cercano, ta produci un ritmo asina Sereno cu bo ta pensa ta den cielo mes bo ta. Tur esaki tabata posibel riba un simpel pida sero chikito rondona den naturalesa.

Alto Vista Chapel

…..Sigiendo mi ruta riba mi Pais Natal y mi bario stima, ta Alto Vista mi tin cu pasa y laga un oracion chikito atras. E Kapel chikito eynan ta trece hopi recuerdo, specialmente riba diamars, e dia cu mi Mama tabata hibami eynan pa nos por resa na Dios. E olanan cu ta lora y kibra riba e barancanan cercano, ta produci un ritmo asina Sereno cu bo ta pensa ta den cielo mes bo ta. Tur esaki tabata posibel riba un simpel pida sero chikito rondona den naturalesa. Y na caminda pa Alto Vista mi ta pasa banda di Juju su cas, e homber stranjo cu nos mayornan semper a spanta nos cune y pa confronta nos miedo, tabata bay tira piedra riba dak di su cas pa un dia wak su cara mahos. Mucha ta keda mucha berdad, semper inocente y fragil, pero cu un bon educacion un dia cielo nan lo alcansa. Pero mi ta sigi …

Copyright: Al Figaroa

Recuerdo… mi Alma y Aruba…

Laga e espiritunan di nos antepasadonan ta e guia pa e futuro di nos yiunan…

…Divino Ser di Shelo…

Sembra un simia puro…

recuerdo di  aruba

Den mi Aruba tan stima…

…Divino Ser di Shelo…

Un fabor mi kier pidi bo…

Continue reading “Recuerdo… mi Alma y Aruba…”

Aruba – 18 di Maart … un storia di Al Figaroa

Bunita ta ora nos ta documenta nos recuerdonan. Al Figaroa ta corda e Aruba cu e ta stima… dia cu e tabata un hoben….Les’e y gust’e! Y manda nos di bo!

Aruba, mi patria stima!
Aruba, mi patria stima!

Mi a lanta marduga bou di canto di Chuchubi y Trupialnan colorido. Solo mes ainda no a spierta completamente pero mirando e prome rayonan ya caba mi sa cu e dia lo ta hopi bunita. Riba e 18 di maart aki mi ta sinti cu henter Aruba kier canta su Himno … “Oh Aruba, dushi tera …”. Pero awe mi kier celebra na grandi e dia aki na mi mesun manera, bibe un rato den pasado y pa recorda mi mes bon ken mi ta. Mi ta bula den mi Chalapi e mainta ki y bay mi ta bay …

Rumbo pa West Punt caminda mi ta pasa dilanti mi Tanta su cas pa pasa pite cuminde, bise bon dia. Mi no por para y combersa paso ta Faro mi kier yega pa caba. Despues di un rato coriendo rumbo pa Faro mi ta bin topa cu Boca Catalina caminda mi primo a sinja bula for di baranca y sambuya. Poco mas a leu coriendo mi ta bin topa cu Arashi caminda mi famia ta campa tur aña y unda mi a sinja hunga domino y suta mi prome piedra sin lubida haya tambe mi prome sapato. Pero ta e punto mas ariba mi kier yega y no falta mucho mas. Unabes riba Faro para mi ta mira na mi alrededor y tur loke cu mi ta constata ta una beyeza. Mi bista ta mira laman bruto panord, Hooiberg den zuid, Hotelnan cu nan estatura espectacular cu palo di coco y palmitanan dorna. Un bista chiki mas y mi tin cu seca un lagrima.
Solo ya caba ta casi na halto pa brasa Aruba cu su rayonan y ya mi por casi tende bida cuminsa canta riba nos pida baranca y ami atrobe ta cabes abou en busca di mi sigiente aventura.

Derechito bek pa zuid mi ta pasa riba caminda di Malmok y mi ta pasa mira Antillas y mi ta recorda segunda guera mundial y con nos a wordo scapa. Poco mas na zuid mi ta pasa banda di waf di Hadicurari caminda piscadonan ta mara nan boto y e pier caminda mi a tira mi prome liña na awa. Mi nunca no a gara nada pero semper a wordo genek door di ladronchinan ferfelo. Esta un dushi tempo esey tabata.

Sigiendo mi ruta riba mi Pais Natal y mi bario stima, ta Alto Vista mi tin cu pasa y laga un oracion chikito atras. E Kapel chikito eynan ta trece hopi recuerdo, specialmente riba diamars, e dia cu mi Mama tabata hibami eynan pa nos por resa na Dios. E olanan cu ta lora y kibra riba e barancanan cercano, ta produci un ritmo asina Sereno cu bo ta pensa ta den cielo mes bo ta. Tur esaki tabata posibel riba un simpel pida sero chikito rondona den naturalesa. Y na caminda pa Alto Vista mi ta pasa banda di Juju su cas, e homber stranjo cu nos mayornan semper a spanta nos cune y pa confronta nos miedo, tabata bay tira piedra riba dak di su cas pa un dia wak su cara mahos. Mucha ta keda mucha berdad, semper inocente y fragil, pero cu un bon educacion un dia cielo nan lo alcansa. Pero mi ta sigi …

Crusando cada caminda cu mi concoce den mi planti man y pa prome cu merdia bati, ta na cas di famia mi kier ta. Mi ta pasa hole loke tin den weya den cushina cu ta temperando desde mainta trempan cual ta costabo un klap riba bo man si bo mishi sin cu nan sa. Pero ya, un cuminda crioyo no ta cos di bisa no riba 18 di maart. Sea ta Jambo, Boonchi, Banana of Kabrito stoba, tur di nan ta cos di saboria. Despues di aki bariga yen of no toch cerca mi Mama mi ta pasa pa mi Pisca hasa y pan bati. Mi mester di mi forsa riba e dia aki ya cu e ta largo y sobre todo pa loke cu un djis ta bin. Y sigur cu si e ta bin …

Despues di a recore mi bario y a mira gran parti di Noord, specialmente Misa Santa Anna y mi scol basico Aloysius, mi ta marca mi mes prepara pa core tras di e porco di Osberio pa purba gare aya na veld di Nacional. E dia a cuminsa trempan caba eynan tambe y e bista ta espectacular. Muchanan ta core, hunga y competi. Si no ta di alegria, ta un wega nan ta hungando of nan a caba di gana e premio di flie mas bunita, mas leu of esun cu a para cu mas kacho. Premio tin pa tur esnan cu ta bin competi. E ta simplemente un dia felis. Y pa caba cu e dia, gruponan di diferente bario di Noord ta bin competi pa subi e bendita palo di Seba. Y segun historia ta conta, aya na veld di Nacional, tur hende sa cu Bad Boys Club semper a gana. Competencia nunca no tabata tin pa e muchanan di Palm Beach. Un club di hobennan cu tabata Hip den nan tempo cu nan casita di palo aya Montserat den un mata na halto. Mi mes nunca no a hunga parti den nan, pero si mi a wordo ofreci mi prome shot di Palmera, nan bebida preferi.

Aruba celebrando 18 di maart, tanto cos pa recorda y tanto cos pa hasi. Mi a marca e dia y conte elaboradamente sin duna danki na ken. Y ken, ta Rufo Wever y Padu Lampe pa nos Himo bunita cu rima y composicion precioso . Y si algo ta sigur di nos Himno, ta cu nos ta e Baranca cu no tin nada pa kibre. Cu orguyo mi ta zwaai mi bandera y mira Aruba den mi. Nos tur tin nos mesun storia y di e bario cu nos lanta aden. Mira bo mes, recorda y recita …

18 di maart atrobe ta e dia cu mi kier admira mi Aruba y su hendenan cu e a cria. Un ciclo di bida y recuerdo cu no mester bay perdi. Ban engrandece awe una bes mas nos Himno y Bandera na un manera mereci!

Autor: A. Figaroa ©